Τα Δικαιώματα του Ανθρώπου - Του κ. Χρήστου ΜΠΕΛΕΓΡΙΝΟΥ

 

Tο Υπουργείο Εσωτερικών και ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών οργάνωσαν εκδήλωση στο Αμφιθέατρο του «Μεγάρου Καρατζά» της Εθνικής Τράπεζας (7-11-2007) με θέμα: Η προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου α) στην Ελλάδα, β) στην Ευρωπαϊκή Ένωση και γ) στις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Την εκδήλωση χαιρέτησαν ο υπουργός Εσωτερικών κ. Προκοπής Παυλόπουλος και ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου κ. Δημήτρης Παξινός, παρέστησαν δε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών κ. Αθανάσιος Ανδρεουλάκος, ο προϊστάμενος Επιτελείου / Α.Ε.Α. Αντιστράτηγος Βασίλειος Τσιατούρας και άλλοι. Τις εργασίες της εκδήλωσης παρακολούθησαν αντιπροσωπείες αστυνομικών Σχολών και Υπηρεσιών και πλήθος κόσμου.

Εισηγητές στην εκδήλωση ήταν:

Γεώργιος Γεραπετρίτης, Λέκτορας Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Χρήστος Μπελεγρίνος, Αστυνόμος Α', Σπύρος Βλαχόπουλος, Λέκτορας Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πολύχρονης Τσιρίδης, Δικηγόρος, Δ.Ν., Λίνος Σισιλιάνος, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννης Κτιστάκις, Λέκτορας Νομικής Σχολής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται ολοένα και περισσότερο στο επίκεντρο της επικαιρότητας. Παρά την ραγδαία ανάπτυξη του υλικού και τεχνολογικού πολιτισμού, στο τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (τα οποία ανάγονται στη σφαίρα του πνευματικού κατά βάση πολιτισμού, της πνευματικής καλλιέργειας, και αποτελούν σε τελική ανάλυση αντανακλάση των προτύπων και των αξιών μιας κοινωνίας) παρουσιάζεται πολλές φορές έλλειμμα και υστέρηση.
Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η προστασία τους εκτός της πρωταρχικής τους αξίας και υποχρέωσης, απηχεί και μέτρο πολιτισμού, ωριμότητας και εκδημοκρατισμού μιας κοινωνίας, ενός κράτους. Επιπροσθέτως, απαιτεί ότι αυτό γίνεται όχι ανταποδοτικά, αλλά πρωταρχικά, κυρίως και ανιδιοτελώς. Αφορά όλους τους ευρισκομένους σε μια χώρα και όχι μόνο τους πολίτες.
Η ανθρώπινη ιδιότητα δεν χάνεται με τη μετανάστευση σε άλλο τόπο, στον οποίο δεν υπάρχει η ιδιότητα της υπηκοότητας. Όπου άνθρωπος εκεί και τα δικαιώματα του. Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το κράτος, όπως ορίζουν το Σύνταγμα, οι σχετικοί νόμοι, αλλά και οι διεθνείς συμβάσεις που έχει κυρώσει η χώρα μας, προϋποθέτει ότι λειτουργούν κατάλληλοι μηχανισμοί οι οποίοι εξασφαλίζουν την εφαρμογή τους. Από τα κυριότερα όργανα των μηχανισμών αυτών είναι ο κρατικοί λειτουργοί.
Οι αστυνομικοί ως κρατικοί λειτουργοί και μάλιστα περιβεβλημένοι με εξουσία, η οποία άπτεται του σκληρού πυρήνα των ατομικών ελευθεριών του ανθρώπου, πρέπει απαραιτήτως να ενστερνίζονται τις επιταγές αυτές, να τις εφαρμόζουν και να τις επιβάλλουν.
Και τούτο διότι, η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και των ελευθεριών είναι δυνατόν να απαιτεί είτε παράλειψη (αρνητική προστασία), είτε πράξη (θετική προστασία). Η εξουσία που έχει ανατεθεί στον κρατικό λειτουργό δεν είναι αυθαίρετη, αλλά έχει παραχωρηθεί μόνο στο μέτρο και για το σκοπό που ορίζεται από το Σύνταγμα, από το κοινωνικό σύνολο, το λαό και υπέρ αυτού (άρθρο 1 παρ.3 Σ.). Οποιαδήποτε δράση τους, πρέπει να γίνεται πάντα με γνώμονα το σεβασμό και την αξία του ανθρώπου, που αποτελούν πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας (άρθρο 2 παρ. 1 Σ). Οι σχετικές διατάξεις του Συντάγματος δεσμεύουν άμεσα και απευθείας τα διοικητικά όργανα του κράτους τα οποία οφείλουν αφενός (αρνητικά) να μην παραβιάζουν τα συνταγματικά δικαιώματα των κυβερνωμένων πολιτών (αμυντική λειτουργία των δικαιωμάτων) και αφετέρου (θετικά) να προστατεύουν την άσκηση τους (προστατευτική λειτουργία των δικαιωμάτων).

Η Αστυνομία ως εκ της αποστολής της, κατά την ανάπτυξη των δράσεων για την επίτευξη των στόχων, προβαίνει ενίοτε σε περιστολή ή περιορισμούς σε δικαιώματα, πάντα στα πλαίσια που προβλέπονται στο Σύνταγμα και στους σχετικούς νόμους και με τις προϋποθέσεις που τίθενται από τις σχετικές διατάξεις. Οι αστυνομικοί κατά την καθημερινή ενάσκηση των καθηκόντων τους οφείλουν να τηρούν τη νομιμότητα και να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Το Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στον τομέα αυτό, έχει εκδηλώσει σειρά δράσεων προς αυτή την κατεύθυνση με σειρά μέτρων, (νομοθετικών, έκδοση εγκυκλίων διαταγών και άλλων μορφών δράσης), που αναφέρονται στη σημασία και την αναγκαιότητα προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων και αφορούν τόσο στην εκπαίδευση του αστυνομικού προσωπικού, όσο και στη θέσπιση νέων πρακτικών κατά την εκτέλεση του αστυνομικού έργου.


Νομοθετικά μέτρα

1. Με την έκδοση του Ν. 3169/2003 «Οπλοφορία, χρήση πυροβόλων όπλων από αστυνομικούς, εκπαίδευση τους σε αυτά και άλλες διατάξεις», θεσπίστηκε ένα σύγχρονο, σαφές και λειτουργικό νομοθετικό πλαίσιο..
2. Εκδόθηκε ο Κώδικας Δεοντολογίας του Αστυνομικού (ΠΑ 254/2004). Για την πειθαρχική διερεύνηση καταγγελιών κατά αστυνομικών για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανατέθηκε η διερεύνηση υποθέσεων βασανισμού πολιτών από αστυνομικούς, στις Υπηρεσίες Εσωτερικών Υποθέσεων.

Μέτρα ευαισθητοποίησης

1. Καθιερώθηκε η επίδοση με αποδεικτικό και η ανάρτηση στις Αστυνομικές Αρχές, πληροφοριακών δελτίων για τα δικαιώματα συλλαμβανομένων και των υπό απέλαση κρατουμένων τυποποιημένων σε 14 γλώσσες.
2. Εκδόθηκε διαταγή για «Μεταχείριση και δικαιώματα των κρατουμένων από τις/ αστυνομικές αρχές» με την οποία επιλύονται προβλήματα που αφορούν στην πρακτική εφαρμογή των δικαιωμάτων των κρατουμένων.
3. Με διαταγή για τις «προσαγωγές ατόμων ως προληπτική και κατασταλτική ενέργεια στην άσκηση της αστυνομικής αρμοδιότητας», παρέχονται ερμηνευτικές διευκρινίσεις με βάση το ισχύον νομικό καθεστώς, προς τις αστυνομικές Υπηρεσίες και το προσωπικό τους, προκειμένου οι έλεγχοι και οι προσαγωγές πολιτών στα αστυνομικά καταστήματα για εξακριβώσεις να γίνονται μόνον όταν είναι αναγκαίες σύμφωνα με το νόμο και με απόλυτο σεβασμό των δικαιωμάτων των προσαγόμενων πολιτών.
4. Σε νέα Κανονιστική Διαταγή για τις «Μεταγωγές κρατουμένων», αναφέρεται η υποχρέωση των συνοδών Αστυνομικών για απόλυτη προστασία της προσωπικότητας των κρατουμένων και την τήρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου κατά τις υπηρεσιακές ενέργειες.
5. Ρυθμίστηκε με διαταγή το θέμα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και γενικότερα της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής των συλληφθέντων από τις Αστυνομικές Αρχές.
6. Κοινοποιήθηκε σε όλες τις Υπηρεσίες και το προσωπικό, ειδικό φυλλάδιο με τις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Κώδικα Αστυνομικής Δεοντολογίας (Σύσταση 10/2001 Επιτροπής Υπουργών Συμβουλίου της Ευρώπης).
7. Κοινοποιήθηκαν με διαταγή σε όλες τις Υπηρεσίες και στους αστυνομικούς, για ευαισθητοποίηση στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καταδικαστικές αποφάσεις της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Δ.Δ.Α) για παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Ε.Σ.Δ.Α.) που έλαβαν χώρα κατά την αστυνομική δράση..
8. 'Όσον αφορά το ζήτημα της συμπεριφοράς των Αστυνομικών προς τους τσιγγάνους δεν διαφέρει σε τίποτε έναντι των άλλων πολιτών αφού σύμφωνα με το άρθρο 4 του ισχύοντος Συντάγματος «οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του Νόμου».
9. Για την αντιμετώπιση του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, της μισαλλοδοξίας και της μη ανεκτικότητας, κατά την αστυνομική δράση κοινοποιήθηκαν διάφορες εκθέσεις και συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
10. Εκδόθηκε και κοινοποιήθηκε σε όλες τις Υπηρεσίες και τους αστυνομικούς, «Εγχειρίδιο για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας».
11. Για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (trafficking) και αρωγή στα θύματα, έχει συσταθεί η διυπουργική Ομάδα Καταπολέμηση Εμπορίας Ανθρώπων (ΟΚΕΑ) και συγκροτήθηκαν εξειδικευμένες «Ομάδες Αnti-trafficking» αρχικά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και σήμερα υπάρχουν συνολικά σε 17 Αστυνομικές Διευθύνσεις της χώρας.
12. Στη μεταχείριση των ανηλίκων αποδίδεται ιδιαίτερη προσοχή ειδικά στις περιπτώσεις όπου πραγματοποιούνται αστυνομικές και δικονομικές ενέργειες κατά ανηλίκων παραβατών του νόμου.
13. Για τους αλλοδαπούς γενικότερα γίνεται προσπάθεια διασφάλισης όλων των δικαιωμάτων που προβλέπονται από τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951, τις διεθνείς Συμβάσεις και το Κοινοτικό Κεκτημένο.
Άλλα μέτρα
1.Η Ελληνική Αστυνομία συνεργάζεται με Αρχές, όπως η Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο Συνήγορος του Πολίτη και η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες του Ο.Η.Ε. και με Μ.Κ.Ο. - Με το Συνήγορο του Πολίτη, διοργανώθηκε ειδικό σεμινάριο για την ευαισθητοποίηση των αστυνομικών σε θέματα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συμπεριφοράς προς τους πολίτες.
Διανεμήθηκε με διαταγή σε όλο το προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας το εγχειρίδιο της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών, για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου με τίτλο «Διεθνείς Κανόνες Προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κατά την Επιβολή του Νόμου.
2.Η Ελληνική Αστυνομία συμμετέχει σε συναντήσεις διεθνών οργανισμών (Συμβουλίου της Ευρώπης, Ο.Α.Σ.Ε., Ε.Ε.) και σε συνέδρια και ημερίδες που διοργανώνονται στη Χώρα μας από φορείς για θέματα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
3.Υπάρχει εποικοδομητική συνεργασία με την Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης και ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας (C.Ρ.Τ.), όταν επισκέπτεται τη χώρα μας.
4. Καθιερώθηκε η 10η Δεκεμβρίου επέτειος της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ως ημέρα πραγματοποίησης εκδηλώσεων, για την ευαισθητοποίηση του αστυνομικού προσωπικού σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
5.Στη νέα στρατηγική προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εφαρμόζονται νέα προγράμματα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης στις Αστυνομικές Σχολές.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Βεβαίως μετά τα προαναφερθέντα γεννάται το ερώτημα:

είναι αρκετά όλα αυτά και εξάλειψαν τυχόν προβλήματα;

Η απάντηση είναι ασφαλώς όχι.

Στόχος μας είναι μια Ελληνική Αστυνομία σύγχρονη, αποτελεσματική, με ανθρωπιά, κοντά στον πολίτη, που θα εξασφαλίζει «το δικαίωμα στην ασφάλεια των πολιτών» και θα αποτελεί θεματοφύλακα μιας κοινωνίας συνοχής, αλληλεγγύης, συμμετοχής και δικαιοσύνης. Μια Αστυνομία που «δε θα είναι απέναντι, αλλά δίπλα στον πολίτη». Από την πλευρά μας καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια ώστε χωρίς αλαζονεία, χωρίς φόβο και παθογενή εσωστρέφεια, αλλά μια και το αρχέγονο έρεισμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως υποστηρίζει και ο κ. πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου, ανάγεται στον πολίτη της πρώτης Αθηναϊκής Δημοκρατίας, θα έλεγα ότι με «Σωκρατική Αυτογνωσία» και «Αριστοτελική Εντελέχεια» απαιτείται να πορευθούμε προς τις προκλήσεις του μέλλοντος. Στην προσπάθεια μας αυτή, ζητούμε την κατανόηση, τη συμπαράσταση, τη βοήθεια και τη συνεργασία όλων των Φορέων και των πολιτών.
(Εκτενή αποσπάσματα της ομιλίας του κ. Χρήστου Μπελεγρίνου στην εκδή¬λωση για την προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου).

Πηγή Δημοσίευσης Άρθρου :

Περιοδικό «Αξιωματική Αστυνομία», σελ. 30 – 31
Τεύχος 16ο
Οκτώβριος 2007