Το σύστημα υγιεινής & ασφάλειας στην ΕΛ.ΑΣ.- Του κ. Αθ. ΠΑΠΑΜΑΡΓΑΡΙΤΗ
Αναγκαία η πρόσληψη τεχνικών ασφαλείας και γιατρών εργασίας για την εφαρμογή των νέων κανονισμών.
Η κοινωνική πρόοδος των καιρών προέβαλλε ως επιτακτική την ανάγκη δημιουργίας και ανάπτυξης ενός συστήματος για την ασφάλεια και υγιεινή των εργαζομένων με σκοπό την ανάλυση των αιτιών των θανάτων και τραυματισμών από ατυχήματα σε ένα συγκεκριμένο εργασιακό περιβάλλον και με τη διεργασία εξάλειψης ή περιορισμού των. Αφορμή αποτέλεσε η θέσπιση νόμων και διατάξεων στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα, που αφορούσαν την αποζημίωση των εργαζομένων για τραυματισμούς που γίνονται στην εργασία.
Στους νόμους αυτούς, επικρατούσε μια νέα αντίληψη, ότι δηλαδή ο εργοδότης όφειλε να αποδεχθεί την πρωταρχική ευθύνη για τους τραυματισμούς που γίνονταν στην εργασία, ακόμη και αν δεν μπορούσαν να αποδοθούν σε κανένα πρόσωπο ή αιτία. Ο εργοδότης έγινε νομικά υπεύθυνος για τους τραυματισμούς των εργαζομένων και υποχρεώθηκε να δίνει από τη μια πλευρά αποζημίωση για τον χρόνο εργασίας που απωλέσθηκε, για ιατρική και χειρουργική μέριμνα και από την άλλη, αποζημίωση λόγω θανάτου στους δικαιούχους.
Όλα αυτά οδήγησαν στην γρήγορη ανάπτυξη της ασφάλειας ατυχημάτων ως μέσο για την παροχή προστασίας στον εργαζόμενο.
Τα σημαντικότερα επιτεύγματα σχετικά με την ασφάλεια και υγιεινή των εργαζομένων έχουν γίνει τα τελευταία 50 ή 60 χρόνια. Η μείωση των ρυθμών ατυχημάτων που σημειώθηκε από τη δεκαετία του 1920 και μετά, ήταν το αποτέλεσμα της συνεργασίας της διοίκησης και των ειδικών στους τομείς της τεχνικής της ασφάλειας, της υγιεινής και ιατρικής (ιδίως στο βιομηχανικό χώρο) με στόχο:
α) τη μείωση των κίνδυνων που εγκυμονούν ο εξοπλισμός και οι μέθοδοι εργασίας και
β) την επιμόρφωση των υπαλλήλων στις βασικές αρχές της πρόληψης των ατυχημάτων.
Οι ειδικότητες του τεχνικού ασφαλείας και του γιατρού εργασίας αναπτύχθηκαν ως μέθοδοι για την πρόληψη τραυματισμών και ασθενειών των εργαζομένων σ' ένα συγκεκριμένο εργασιακό περιβάλλον και τη μείωση του κόστους από την εξάλειψη ή περιορισμό αυτών. Το Υ.Δ.Τ. έχοντας νομική και ηθική υποχρέωση να παρέχει στο ένστολο προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας, ένα υγιές και ασφαλές περιβάλλον εργασίας και διαβίωσης αποφάσισε τη σύσταση ομάδας εργασίας με σκοπό: «την καταγραφή των δραστηριοτήτων του ένστολου προσωπικού της Ελληνικής Αστυνομίας που παρουσιάζουν εγγενείς δραστηριότητες και τον προσδιορισμό των μέτρων που πρέπει να λαμβάνονται για την αποτροπή του επαγγελματικού κινδύνου των απασχολούμενων σ' αυτές, για την εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 1568/1985 - Περί Ασφάλειας και Υγιεινής των εργαζομένων».
Η ομάδα εργασίας στελεχώθηκε από τους εξής: ΚΟΥΡΑΚΟ Δημήτριο, Αστυνομικό Υποδιευθυντή της Δ / νσης Τεχνικών, ως Πρόεδρο και μέλη τους: ΚΟΥΡΟΥΤΗ Σταμάτη, Αστυνόμο Α' της Δ/νσης Υγειονομικού, ΔΕΔΕΚΗ Βλάσιο, Αστυνόμο Β' της Δ/νσης Προσωπικού, ΓΙΑΤΡΑΚΟ Ιωάννη Υπαστυνόμο Α' της Δ /νσης Οργάνωσης Νομοθεσίας, ΠΑΠΑΜΑΡΓΑΡΙΤΗ Αθανάσιο, Αστυνόμο Α' εκπρόσωπο της Π.ΟΑΞΙ.Α. και ΒΟΥΔΟΥΡΗ Κων/νο, Ανθυπαστυνόμο εκπρόσωπο της Π.ΟΑΣ.Υ.
Καταγραφή προβλημάτων
Η ανωτέρω ομάδα εργασίας ύστερα από αλλεπάλληλες συνεδριάσεις κατέγραψε το σύνολο των δραστηριοτήτων του ένστολου προσωπικού της Ελληνικής Αστυνομίας που παρουσιάζει εγγενείς δραστηριότητες, τους απορρέοντες κινδύνους καθώς και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, ώστε να ελαχιστοποιηθούν κατά το δυνατόν οι κίνδυνοι που μπορούν να προκαλέσουν ατύχημα ή βλάβη της ανθρώπινης υγείας. Η εκτίμηση των κίνδυνων αποτελεί μια συστηματική εξέταση όλων των παραμέτρων κάθε διεξαγόμενης δραστηριότητας με σκοπό τον εντοπισμό και την εξάλειψη των πηγών κινδύνου.
Για την επίτευξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος υγιεινής και ασφάλειας προτάθηκε καθόσον κρίθηκε αναγκαία η πρόσληψη τεχνικών ασφαλείας και γιατρών εργασίας, οι οποίοι θα πληρούν τις προϋποθέσεις της ισχύουσας νομοθεσίας. Ένα από τα πιο σημαντικά καθήκοντα του τεχνικού ασφαλείας είναι να αναγνωρίζει τους κινδύνους στον χώρο εργασίας και να υπολογίζει το κατά πόσο μειώνουν την αποδοτική ικανότητα μιας μεθόδου ή ενός λειτουργικού συστήματος. Οι μέθοδοι που θα χρησιμοποιούνται να είναι επακόλουθο όχι μόνο της μελέτης των ατυχημάτων που συνέβησαν αλλά και της ιδιαίτερης προσοχής για βαθιές αναλύσεις των πιθανών ατυχημάτων και της πρόληψης των ατυχημάτων πριν από την πρόκληση τους. Μια ανάλυση των περιπτώσεων ατυχημάτων πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
1. εντοπισμό των τμημάτων και των ενασχολήσεων που συνδέονται με αυξημένο ποσοστό επικινδυνότητας και ατυχημάτων.
2. αποκάλυψη των μη ασφαλών πρακτικών, οι οποίες μπορεί να κάνουν αναγκαία την επανεκπαίδευση ή αντικατάσταση του προσωπικού και
3. μελέτη του ρόλου των εποπτών και πληροφόρηση για τους κυριότερους κίνδυνους.
Στους σημαντικούς παράγοντες περιλαμβάνονται ο τύπος των φυσικών τραυματισμών, η αιτία του τραυματισμού, η συγκεκριμένη ενέργεια που ήταν επικίνδυνη και τέλος, την άστοχη πράξη που εκτελέστηκε καταφανώς κατά παράβαση των συνήθως αποδεκτών πρακτικών ασφαλείας. Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν την ηλικία, το φύλο, την ενασχόληση και τον τύπο της εργασίας που εκτελείται.
Πρόληψη
Όλα τα πιθανά σφάλματα στον εξοπλισμό και στους χώρους εργασίας, στα μεταφορικά οχήματα, καθώς επίσης και οι ικανότητες του προσωπικού, πρέπει να υπόκεινται σε μια προκαταρκτική ανάλυση για την πρόληψη των ατύχηματων.
Η προκαταρκτική ανάλυση προϋποθέτει τα ακόλουθα:
•λειτουργική ανάλυση της εργασίας, απαιτήσεις αποστολής, χώρος εργασίας, τρόπος εκτέλεσης καθηκόντων, ανάλυση αποστολής, πρόβλεψη σφαλμάτων, παραδοχή των ανθρωπίνων ορίων: πρόβλεψη αποδοτικότητας, ηλικία εργαζομένου, επίπεδο επιδεξιότητας, διαθέσιμα υλικά, μέσα, εξοπλισμός. Ως εκ τούτου πρέπει να εξασφαλίζεται ένα μεγάλο περιθώριο ασφάλειας, για τον αποκλεισμό κάθε πιθανής κατάστασης, η οποία φέρνει τον εργαζόμενο κοντά στα όρια των ικανοτήτων του που έχει είτε από τη φύση είτε από εκπαίδευση, ιδίως αν υπάρχουν δυσμενείς παράγοντες, όπως η κούραση.
Στα καθήκοντα του γιατρού εργασίας είναι η επισήμανση των κινδύνων που απορρέουν από τις δραστηριότητες του προσωπικού, η ενημέρωση αυτού για τα προσήκοντα μέτρα που προληπτικά επιβάλλεται να λαμβάνει, καθώς και ο έλεγχος της τήρησης αυτών. Από τη φύση της εργασίας το αστυνομικό προσωπικό κινδυνεύει από τη μετάδοση μολυσματικών νόσων, συνεπεία της άμεσης επαφής με κρατουμένους, τραυματίες οδηγούς οχημάτων και γενικά με άτομα που μπορεί να είναι φορείς ή να πάσχουν από τέτοιες. Ενδεικτικά επισημαίνονται οι παρακάτω απορρέοντες κίνδυνοι:
•Κίνδυνος για τους υπηρετούντες στη Δ.Ε.Ε.και άλλες υπηρεσίες από παθογόνους οργανισμούς του αίματος, από χημικά – τοξικά υλικά και αέρια, βιολογικά υλικά, ακτίνες λέιζερ κ.α.
•Κίνδυνος από την πολύωρη έκθεση στις επικρατούσες καιρικές συνθήκες (κρύο, ζέστη, βροχή).
•Κίνδυνος για τους τροχονόμους από την εισπνοή σκόνης και καυσαερίων από τα διερχόμενα αυτοκίνητα. Για τους προαναφερόμενους και πολλούς άλλους κινδύνους κρίνεται αναγκαίος ο τακτικός προληπτικός έλεγχος, για πρόληψη ή αντιμετώπιση μεταδοτικών ή άλλων γενικά παθήσεων, καθώς και ο υποχρεωτικός εμβολιασμός του προσωπικού. Ο έλεγχος και η εποπτεία εφαρμογής των κανόνων υγιεινής ανάγεται στα καθήκοντα του γιατρού εργασίας. Ως κίνδυνοι για την ασφάλεια ενδεικτικά μπορούν να αναφερθούν οι ελλείψεις κτιριακών υποδομών, τα χρησιμοποιούμένα μέσα εξοπλισμού, επιχειρήσεων και μεταφοράς. Κατά γενική ομολογία τα περισσότερα κτίρια όπου στεγάζονται οι Υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ, δεν πληρούν απόλυτα τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση των αναγκών τους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός της μίσθωσης μικρών κτιρίων που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις.
Η απουσία ασφαλών χώρων κράτησης (κρατητηρίων) ή ακατάλληλων, εγκυμονεί κινδύνους απόδρασης και σωματικών κακώσεων του φρουρού από τους δραπέτες. Επιπλέον η έλλειψη ασφαλών, επαρκών και κατάλληλων χώρων υγιεινής για τους κρατουμένους, προσθέτει μια ακόμη μικροβιακή εστία στο χώρο των κρατητηρίων. Σε συνάρτηση με την έλλειψη συστηματικού και ουσιαστικού καθαρισμού και απολύμανσης, αποτελεί αιτία γένεσης μεταδοτικών ασθενειών. Επίσης, κρίνεται αναγκαία η δημιουργία χώρων υγιεινής και κατάλληλου χώρου αποδυτηρίων για το προσωπικό. Συνιστάται όπως κάθε εξάμηνο ή όταν οι συνθήκες το απαιτούν, να πραγματοποιείται υποχρεωτικός καθαρισμός και απολύμανση των χώρων των αστυνομικών Υπηρεσιών, ανάλογα με τη δραστηριότητα αυτών.
Κατάλληλα εφόδια
Σημαντικός παράγοντας για την εξάλειψη ή μείωση των κινδύνων που σχετίζονται με τη σωματική ακεραιότητα και την υγεία του προσωπικού, είναι και η χρησιμοποίηση των κατάλληλων, σύγχρονων και ασφαλών μέσων. Ενδεικτικά επισημαίνεται η αναγκαιότητα χορήγησης και εφοδιασμού του προσωπικού με:
•Κατάλληλες, ανθεκτικές και εύχρηστες στολές ανάλογα με τις δραστηριότητες της κάθε υπηρεσίας.
•Χορήγηση κατάλληλων και ανθεκτικών υποδημάτων.
•Κατάλληλα, εύχρηστα, σύγχρονα και υψηλών προδιαγραφών ασφαλείας αλεξίσφαιρα γιλέκα.
•Σύγχρονο και αποτελεσματικό οπλισμό ως και κατάλληλη εξάρτηση, στην οποία θα προσαρτώνται τα απαραίτητα εφόδια: όπως χειροπέδες, φακός, φυσιγγιοθήκη κ.λ.π.
•Σύγχρονες αντιασφυξιογόνες μάσκες, τα φίλτρα των οποίων να αντικαθίστανται μετά από κάθε χρήση (σ' όλες τις διμοιρίες των ΔΙ.Α.Τ.).Για την υλοποίηση του σχεδιασμού ενός συστήματος Ασφάλειας και Υγιεινής για το αστυνομικό προσωπικό είναι η εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων. Ως εκ τούτου κρίνεται αναγκαία η στελέχωση της προτεινόμενης Δ/νσης Ασφάλειας και Υγιεινής με τεχνικούς και ιατρούς εργασίας και δη από το υπάρχον προσωπικό και σε έλλειψη αυτού με προσλήψεις αντίστοιχων ειδικοτήτων. Αναμφίβολα κρίνεται επιτακτική η ανάγκη εφοδιασμού και χορήγησης όλων των απαιτουμένων υλικών, σύγχρονων μέσων εξοπλισμού στο προσωπικό για να πραγματοποιεί απρόσκοπτα τα καθήκοντα του. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων η πολιτεία επιβάλλεται να επιδείξει τη μεγαλοψυχία της, να εγκρίνει και να χορηγήσει με έλλειψη φειδούς τους αναγκαίους οικονομικούς πόρους, απαραίτητους για την υλοποίηση του προτεινόμενου σχεδιασμού.
Η πραγματοποίηση του σχεδιασμού και της υλοποίησης του Σ.ΥΑ. θα συνεισφέρει στη βελτίωση του ηθικού του αστυνομικού προσωπικού και κατά συνέπεια της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας του.
Επιπλέον θα δημιουργηθεί οικονομικό όφελος από την ελαχιστοποίηση του κόστους που προκαλείται, λόγω της απουσίας των εργαζομένων από την εργασία τους και της απώλειας υλικών πόρων. Ευελπιστούμε ότι η Πολιτική και η Φυσική ηγεσία του Σώματος θα σταθεί αρωγός στην υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος Υγιεινής και Ασφάλειας στο προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας.
Του Αστυνόμου Α΄ κ. Αθανάσιου ΠΑΠΑΜΑΡΓΑΡΙΤΗ
Πηγή Δημοσίευσης Άρθρου:
Περιοδικό «Αξιωματική Αστυνομία», σελ. 10 - 11
Τεύχος 10ο
Απρίλιος 2006